ELEKTRONİK DEVRE ELEMANLARI VE GÖREVLERİ

Günümüzde elektronikte yaşanan gelişmeler ve değişimler gündelik hayatı da etkilemektedir. Bu etkileşim genellikle olumlu yönde yaşansa da bazen olumsuzluklar da olabilmektedir. Ancak bizim için önemli olan teknolojinin insan hayatına artı bir değer katması ve bu değeri diri tutması olduğu söylenebilir. Elektroniğin bu denli yayılması sonucunda çoğu kimsede elektronik ürünlere karşı farkındalık meydana gelmiştir. Bu yazımızla beraber insanlarda oluşan bu merak duygusunun giderilmesi hedeflenmiştir. Bu kapsamda elektroniğin temelleri konusuna değinmek gerekecektir.

İlk olarak kısaca elektroniğin tanımını yapmak faydalı olacaktır. Elektronik, elektriğin kullanılmasıyla bilgi işlemeye, taşımaya ya da depolamaya yarayan elemanları ve sistemleri incelenmesini sağlayan bir bilim dalıdır. Yazımızın konusu gereği şimdilik bu tanım yeterli olacaktır. Çünkü şu an bizim içinelektronik devre elemanları ve görevleri hakkında bilgi sahibi olmamız gerekmektedir. Burada bir noktaya da temas etmek gerekirse elektrik devre elemanları ve görevleri de konumuz içerisinde aktarılmış olacaktır.

Elektronik Devre Elemanları ve Sembolleri

Bu yazımızla birlikte elektrik elektroniğin temelleri konusunda yeterli seviyede bilgi sahibi olacaksınız. Böylelikledevre tasarım aşamasından tutun elektronik devre şemaları dahil olmak üzere her türlü elektronik devre projeleri için yeterli bilgi seviyesine sahip olacaksınız. O zaman hiç vakit kaybetmeden konumuzu hızlandıralım.

Elektronik devre elemanlarını maddeler halinde aktarırsak daha faydalı olacaktır.

1. Direnç : Elektrik elektronikle uğraşanlar için dirençler vazgeçilmez elemanlardır. Anlam olarak bir güce karşı direnmeyi ifade eden direnç, elektrik - elektronikte iki ucu arasına gerilim verilen bir maddenin akıma karşı gösterdiği zorluk olarak açıklanır. Daha yalın bir anlatımla elektrik akımına karşı gösterilen zorluk direnç adını alır. ‘R’ ya da ‘r’ harfleri ile gösterilir ve birimi OHM (Ω) olarak belirlenmiştir. Aşağıdaki gibi sembolize edilebilir:

2. Kondansatör : İki iletken levhanın yalıtkan bir ortamda yan yana gelmesi sonucu meydana gelen devre elemanıdır. Devredeki gerilim değerine göre kapasitesi ortaya çıkmaktadır. Elektrik yüklerini kısa süre için depolayabilen devre elemanıdır. ‘C’ harfi ile gösterilen kondansatörün birimi Farad (F) olarak ifade edilir. Aşağıdaki gibi gösterimlere sahiptir:

3. Bobin : Yapısı iletken maddedir. Kullanıldıkları devrede elektromanyetik özelliklerini ortaya çıkarırlar. Yalıtkan bir makara üzerine belli sayıda bakır tel sarılarak oluşturulan bobinden AC akım geçerse üzerinde manyetik alan oluşturur, eğer DC akım geçerse bobin direnç özelliği göstermektedir. ‘ L’ harfi ile gösterilen bobinin birimi Henry (H) olarak ifade edilir. Sembolü ise aşağıda gösterildiği gibidir:

4. Diyot : Elektrik akımını tek yönlü olarak ileten devre elemanıdır. Anot ve katot olmak üzere iki kutupludur. N tipi ve P tipi maddelerinin birleşiminden oluşur.

5. Transistör : Yan yana getirilen iki tane P-N diyottan meydana getirilmiştir. Girişine uygulanan sinyali yükseltir, böylece akım ve gerilim kazancı sağlanmış olur. Gerekli durumlarda anahtarlama elemanı olarak da kullanılabilmektedir. Üç kutupludur. Kutupları Beyz (B), Emiter (E) ve Kollektör (C) olarak ifade edilir.

6. Tristör : Güç elektroniğinde hızlı anahtarlamada kullanılırlar. Dört tane yarı iletken maddenin birleştirilmesiyle oluşur. SCR (Silicon Controlled Rectifiers - Silikon Kontrollü Doğrultucu) olarak da bilinen tristörlerin yapısı birbirini izleyen P tipi ve N tipi 4 tane yarı iletken tabakadan oluşmaktadır.

7. Transformatör : Diğer adıyla trafo AC sistemlerde gerilim seviyesini frekans değişimi olmadan manyetik indüksiyon yöntemi ile dönüştürmeye yarar. Hareketli parçası olmayan bir elektrik makinesi olarak ifade edilebilir. Devre sembolleri aşağıdaki gibidir:

Elektronik Devre Elemanları Sağlamlık Kontrolü Nasıl Yapılır?

Elektronik devre elemanlarının sağlamlık kontrolleri için bazı cihazlar bulunmaktadır. Bunlar Ohmmetre, Voltmetre, Ampermetre ve günümüzde hepsini bir arada toplayan Multimetre ölçüm cihazlarıdır. Bu cihazlar ile direnç, kondansatör ve transistör gibi elektronik elemanların sağlam olup olmadığı ve değerleri kontrol edilebilir.

Elektronik Teknoloji

Elektronik devre elemanları ve görevleri konusu kapsamında elektronik devreler oluşturulurken genellikle kullanılan elemanlar ve devre sembolleri için kısa bir tanıtım yapılmıştır. Burada aktarılan bilgiler haricinde yapacağınız araştırmalarla birlikte elektronik konusundaki bilgi birikiminizi daha da artırabileceksiniz. Böylece teknolojinin temel yapı taşlarını oluşturan devre elemanlarını yakından tanıma fırsatınız olacaktır.